GENT BLOEDT DOOD

Stadsschouwburg Gent, thuishaven van NTGent 

Steven Van Watermeulen, als acteur vast in dienst bij NTGent, vertrekt aan het eind van het seizoen en treedt toe tot het gezelschap van Toneelgroep Amsterdam. Het is het zoveelste teken van het verval van Gent als – op toneelvlak – artistieke hoofdstad van Vlaanderen. 

Gesteld kan worden dat acteurs, directeurs, stafleden regelmatig moeten verhuizen, om wakker te blijven. Maar… het vertrek van Van Watermeulen heeft een andere oorzaak dan een vers bed voor nieuwe pret.
Maandagochtend 7 november is acteur Benny Claessens ontslagen, net als Sophie Cocquyt, directeur Communicatie & Marketing. Eerder dit seizoen had intendant Johan Simons laten weten tot 2018 enkel nog twee regies per seizoen te doen, maar door de explosie vanochtend denkt hij eraan met onmiddellijke ingang de samenwerking te beëindigen. Elsie de Brauw wil zich dit seizoen op toneel voor kinderen richten, en dat buitenshuis. Op een paar herhalingen van oudere producties na zal zij niet meer te zien zijn op en rond het podium van het NTGent. Bert Luppes en Pierre Bokma zijn volop aan het rondbellen om elders onderdak te vinden. 

Het eens zo roemruchte gezelschap staat op instorten. Ruzies rollen het Sint-Baafsplein op. De ene is nog niet uitgebold of de andere wint aan snelheid. Ze overlappen, doorkruisen, bevruchten elkaar. De zenuwen staan bij iedereen - van hoog tot laag - zo gespannen dat een verkeerd woord het teken is om zich op elkaar te storten. Het woord moet niet eens verkeerd zijn; enkel de schijn al is goed om het gescheld zo hoog te laten oplopen dat het gebouw dreigt te imploderen.

De aard van deze situatieschets lijkt overdreven maar is het allerminst. Luc Van den Bossche, voorzitter van de Raad van Bestuur, heeft al enkele malen het hele personeel streng toegesproken. Als studenten voor een examen stonden de stafleden in de gang nagelbijtend en elkaars blik vermijdend te wachten om op rapport te verschijnen. 

Zakelijk directeur Kurt Melens wilde als Georges Danton de totale macht grijpen om de revolutie de kop in te drukken, maar dat werd door de rest van het personeel verhinderd. Hadden ze elk dezelfde reden voor verzet zou hij de strijd hebben kunnen aangaan, maar iedereen protesteerde uit eigenbelang. Daar valt niet tegen aan te tornen. Eén barricade kan je aan, desnoods twee, maar niemand drie dozijn. 

Bekijk het programma op de website van het NTGent en wat zie je? Niks opzienbarends. Geen productie waar je nieuwsgierig naar bent, op één na. Sneeuw, naar de gelijknamige roman van Orhan Pamuk. En dan voornamelijk omdat Luk Perceval de regie verzorgt en de bewerking en dramaturgie van de hand is van de immer geduldige, zachtmoedige en altijd bescheiden Steven Heene. 

De nieuwe productie van Alain Platel, i.s.m. Berlinde De Bruyckere – rasechte en gerenommeerde Gentse kunstenaars, Nicht Schlafen, is / was te zien in Antwerpen [deSingel], Brussel [De Munt], Brugge [Concertgebouw], Leuven [Stadsschouwburg]… in Italië, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Spanje, maar niet in Gent. Een regelrechte schande. Niet in de Stadsschouwburg, maar ook niet in de Vooruit, of de Floraliënhal, wat de ideale plaats geweest zou zijn. De voorstellingen in de Jahrhunderthalle van Bochum toonden dat ontegensprekelijk aan. 

De nieuwe productie van Jan Fabre, Nachtschrijver, toert door heel Vlaanderen en Frankrijk, staat zelfs in de culturele centra van Tielt, Roeselare, Torhout, Heusden Zolder, in de Bourlaschouwburg en de stadsschouwburg van Kortrijk maar speelt niet in Gent.
De prachtige productie van Ivo van Hove en zijn gezelschap Toneelgroep Amsterdam, Over de dingen die voorbijgaan, naar de roman van Louis Couperus, reist maar houdt niet halt in Gent. De grote theaterzaal van de Vooruit zou daar de ideale locatie voor zijn geweest.
De met lovende kritieken overladen productie Geld van Luk Perceval, gepuurd uit drie romans van Émile Zola… Gent? Nu niet en nooit niet.
De nieuwe productie van Jan Lauwers en zijn Needcompany, De blinde dichter, wil de Gentenaar die zien kan hij kiezen uit Brugge, Antwerpen, Toulouse, Wenen, Athene, Basel, te veel om op te noemen.  

Dat is momenteel de situatie in Gent. Niet enkel het NTGent verliest aan waarde en inhoud, maar alle gezelschappen en theaters. De schuld kan naar de overheid doorgeschoven worden, besparingen!, en daar hebben ze een punt, maar slechts ten dele. De schepen van Cultuur, Annelies Storms, is een fijne dame, maar het ontbreekt haar aan een vuist, een ruggengraat en de strenge stem van een onderwijzeres anno 1950. Nee, de grootste verantwoordelijkheid moet in eigen huis gezocht worden. Er is ook geen samenwerking tussen de verschillende toneelhuizen. Wie solo gaat, gokt op zero en dat [onecht] getal heeft al voor menig failliet en dood gezorgd. 

De spanning is om te snijden, het gefluister waart rond, alsof Woland, de specialist in zwarte magie uit de roman De Meester en Margarita van Michail Boelgakov, met zijn trawanten in de Arteveldestad is neergestreken. Niemand met een hart van peperkoek en marsepein voor toneel is nog gerust in Gent. 

guido lauwaert
gent, 2016-11-07